داستان هایی از تاریخ فوتبال ایتالیا؛ داورها، طعمه ای برای شکار!

وبسایت رسمی برنامه نود - دیدگاه بخش کثیری از جامعه فوتبال ایتالیا نسبت به داورها مثبت نیست و این واقعیت به گذشته های تاریک داوری در طول تاریخ کالچو مربوط می شود.

انریکو پرزیوتسی که سابقه مدیریت در عرصه فوتبال و همچنین تولید بازی های کامپیوتری را دارد، در سال 2003 یک بازی کامپیوتری تحت عنوان «Akkiappa L’Arbitro» را به بازار عرضه کرد که بهترین ترجمه برای عنوان این بازی، «داور را شکار کن» است. البته وجود پسوند Ks به جای Cs در واژه «acchiappacane» به معنای سگ شکاری، حتی معنای توهین آمیزتری را در زبان ایتالیایی دارد. در این بازی کامپیوتری، تعدادی از داورهای مشهور ایتالیایی از جمله پیر لوئیجی کولینا مقابل شما قرار می گیرند و کاربر باید در کمترین زمان ممکن، ضرباتی را به سوی هر کدام از این اهداف (داورها) روانه کرده و آنها را ناک اوت کند. هر چه زمان کمتری بابت این کار صرف شود، امتیاز شما بیشتر خواهد شد. پرزیوتسی که ریاست باشگاه کومو را در فصل 03-2002 بر عهده داشت، پس از نارضایتی از نحوه قضاوت داورها، این مسابقه کامپیوتری عجیب را نوشته و مورد اعتراض جامعه داوری قرار گرفت. او بعدها مجبور به عذرخواهی و جمع آوری این بازی کامپیوتری از فروشگاه ها شد.

تیم کومو در آن فصل وضعیت جالبی برای بقا در سری آ نداشت و وقتی داور در مسابقه با اودینزه، سه ضربه پنالتی را به حریف داد، هواداران کومو در دنیای واقعی نیز یک جلوه از بازی «Akkiappa L’Arbitro» را مشاهده کردند. پس از تظاهرات کومویی ها، این مسابقه ملغی شد. این بازی کامپیوتری عامل همه ناهنجاری های فوتبال ایتالیا را به داورها ربط می داد و گویی که هیچ کس جز آنها مقصر نیست. این داورها به قدری گناه کار جلوه داده می شدند که می بایست آنها را شکار کرده، به آنها ضربه زده و تنبیهشان نمود!

گاهی در تاریخ فوتبال ایتالیا شاهد مظلومیت داورها نیز بوده ایم. در یکی از بازی ها، بینی و دندان داور توسط یک بازیکن شکسته شد یا در ژانویه 1995 چند بازیکن تیم پرو ورچلی به سوی داور حمله ور شده و تا رختکن به دنبال او دویدند! داستان های عجیب تری همچون تعقیب داور با موتور سیکلت و یا کتک زدن گروهی داور با ابزار مختلف از جمله پرچم کمک داور نیز در تاریخ فوتبال ایتالیا مشاهده می شود. یک کتاب بیش از 200 صفحه ای راجع به این اتفاقات فوتبال ایتالیا بر اساس گزارش داورها نوشته شده که حاکی از یک «اپیدمی داور ستیزی» در این کشور است. همان شعار معروف آن بازی کامپیوتری؛ داور را شکار کن!

داورها تحت شدیدترین فشارها و دشنام ها به دور افتاده ترین نقاط ایتالیا رفته تا مسابقات فوتبال را قضاوت کنند و اگر خیلی خوش شانس بودند، نهایتاً پول بنزین به آنها داده می شد. در این شرایط، چرا باید کسی به سراغ داوری فوتبال می رفت؟ جانی بررا فوتبال نویس بزرگ ایتالیایی راجع به داورها چنین نوشت:

داورها عموماً آدم هایی هستند که یا بازیکن های ضعیفی بوده یا در دوران فوتبال خود به شدت مصدوم شده اند و حالا به قدری پیر هستند که به درد بازی نمی خورند. شاید هم آنها مازوخیست هایی هستند که از شرایط بد خویش لذت می برند!

داورهای ایتالیایی همیشه مورد ظن هستند حتی در قوانین این کشور زیرا هیچ داوری اجازه قضاوت مسابقه تیمی از شهر یا استان زادگاه خود را ندارد. به عنوان مثال، یک داور اهل پیزا نمی تواند مسابقه تیم پیزا یا رقیب دیرینه اش یعنی تیم لیوورنو را قضاوت کند. بدبینی ایتالیایی ها نسبت به داورها فقط به محدوده جغرافیایی این کشور محدود نشده و آنها هنوز هم برخی از ناکامی های خود در ادوار جام جهانی را به داورها ربط می دهند. بسیاری از ایتالیایی ها که اطلاعات کاملی راجع به تاریخچه فوتبال ندارند، ناکامی تیم ملی کشورشان در 5 یا 6 دوره از جام جهانی را مربوط به ناداوری ها می دانند از جمله مسابقه تیم های ایتالیا و شیلی در جام جهانی 1962 که به «نبرد سانتیاگو» معروف شد و به عقیده ایتالیایی ها، یک داور انگلیسی به نام کن استون موجب شکست آتزوری شد. مردم ایتالیا درباره بایرون مورنو داور اکوادوری مسابقه تیم ملی کشورشان مقابل کره جنوبی در جام جهانی 2002 نیز همین طور فکر می کنند هر چند که در این مورد، تقریباً همه دنیا متفق القول درباره حق کُشی آن داور علیه تیم ملی ایتالیا هم عقیده هستند. البته در دهه 1950، نارضایتی از نحوه قضاوت داورهای ایتالیایی باعث شد تا فدراسیون فوتبال به سراغ استفاده از داورهای خارجی برود اما این تجربه بسیار زودتر از حد تصور با شکست رو به رو گردید.

وقتی که یوونتوس در فینال لیگ قهرمانان اروپا در سال 1997 به بوروسیا دورتموند باخت، روبرتو بتگا یکی از مدیران رده بالای یوونتوس مدعی شد که یک فدراسیون ضعیف تر (منظور ایتالیا) مقابل یک فدراسیون قوی تر (منظور آلمان) شکست خورد. حتی پس از شکست دراماتیک تیم ملی ایتالیا مقابل کره جنوبی در جام جهانی 2002، بیش از این که بازیکن ها یا مربی آتزوری مورد سرزنش و انتقاد قرار گیرند، رسانه های این کشور به فرانکو کارارو یکی از مقامات ایتالیایی فیفا حمله کردند. ایتالیایی ها اعتقاد داشتند که کارارو از نفوذ خود در فیفا استفاده نکرده و فدراسیون فوتبال ایتالیا هیچ قدرتی در فیفا ندارد که چنین بلایی توسط داور بر سر آنها فرود آمد. از نظر ایتالیایی ها، همواره یک داور مقصر است مگر خلافش ثابت شود.

نبرد سانتیاگو (ایتالیا-شیلی) جام جهانی 1962

یک فرهنگ در جامعه فوتبال ایتالیا وجود دارد که همواره بر این استدلال تکیه می کند؛ «نتیجه مسابقات فوتبال در خارج از زمین رقم می خورد و شما باید تضمین لازم برای عدالت داوری را در خارج از زمین به دست بیاورید.» این استدلال پس از رسوایی بزرگ «کالچوپولی» در سال 2006 طرفدارهای بیشتری پیدا کرد و حتی برخی از روزنامه ها عبارت «موجی پولی» را به کار بردند که کنایه ای بود از قدرت لوچانو موجی رئیس اسبق باشگاه یوونتوس و نقش وی در برخی مسائل پشت پرده فوتبال ایتالیا. همواره در تاریخ فوتبال ایتالیا شکاف بزرگی بین تیم های بزرگ و کوچک وجود داشت. اغلب پنالتی ها به تیم های بزرگ می رسید و بیشتر گل های مردود یا کارت زردها به تیم های کوچک تعلق داشت. جورجو برتوتو مسئول کمیته داوران فدراسیون فوتبال ایتالیا پس از مسابقه تیم های ونتزیا و اینتر در سال 1967 از عبارت «بردگی روان شناختی» استفاده کرد. او که یک چشم پزشک هم بود، چنین استدلال کرد که «همواره یک بردگی روان شناختی از سوی داورهای ایتالیایی به نفع تیم های بزرگ وجود دارد»

رؤسای دو باشگاه کومو و پروجا به ترتیب در فصول 03-2002 و 04-2003 سری آ، به شدت علیه ناداوری ایستاده و حتی تهدید به کناره گیری از مسابقات کردند. تمایل داورها به تیم های بزرگ نیز بستگی به شرایط مختلف داشته و با توجه به برخی موارد، این تمایل از تیمی به تیم دیگر تغییر پیدا می کند. به اعتقاد بسیاری از اهالی فوتبال ایتالیا، تمایل داورها به تیم اینتر در سال های دهه 1960 بسیار بیشتر از تمایل آنها به میلان یا یوونتوس بود. طی 100 بازی متوالی در آن سال ها، حتی یک ضربه پنالتی هم به ضرر اینتر گرفته نشد. هواداران میلان در دهه 1970 از رفتار تند داورها نسبت به تیم خود شکایت داشتند. دهه 1980 نوبت گلایه و اعتراض هواداران فیورنتینا و رم بود در حالی که اینتری ها در دهه 1990 بیشترین اعتراض به داوری را مطرح کردند. یکی از کلیشه های همیشگی در تاریخ فوتبال ایتالیا، حمایت داورها از یوونتوس است. هنوز هم برخی از ناظران بر فوتبال ایتالیا معتقدند که شکست لاتزیو در هفته آخر فصل 99-1998 با پیروزی بحث بر انگیز این تیم در هفته آخر فصل بعد جبران شد. در واقع، یک بی عدالتی را با یک بی عدالتی دیگر جبران کردند تا عدالت را به زعم خود برقرار سازند! شکست یوونتوس در آن روز بارانی بهار 2000 مقابل پروجا نیز دو فصل بعد جبران شد.

پروجا-یوونتوس (فصل 2000-1999)

در رسوایی «کالچوپولی» نیز بسیاری از اتهامات به سوی یوونتوس روانه شد اما هواداران یوونتوس نیز استدلال خاص خود را داشتند. در آن زمان، کمپانی Telecom حامی مالی اینتر و شریک تجاری کارخانه لاستیک سازی Pirelli بود. بسیاری از تماس های تلفنی لوچانو موجی و سایر عوامل رسوایی «کالچوپولی» از طریق کمپانی Telecom رصد می شد که در بخش مخابرات و ارتباطات تلفنی فعالیت می کرد. هواداران یوونتوس معتقدند که حامی مالی اینتر در نقش جاسوس ظاهر شد و از این مکالمات به طور غیر قانونی سوء استفاده کرد. وقتی در سال 2007، مکالمات تلفنی بین لوچانو موجی و برخی از داورها فاش شد، همگان در ایتالیا به این نتیجه رسیده که این رسوایی ها به طور سازمان دهی شده، نبوده اند.

در دهه های 1930 تا 1950 برای جلوگیری از هر نوع تبانی، اسامی داورها تا پیش از شروع مسابقه فاش نمی شد. در یکی از موارد نادر در دهه 1950، یکی از بستگان داور به لیست محرمانه داورها دست یافته و موجب ایجاد فساد در کاتانیا گردید. از سال 1958، اسامی داورهای هر مسابقه به باشگاه ها و رسانه ها داده و بین سال های 1958 تا 1960، فهرست داورهای هر بازی سری آ در صبح شنبه و بعدها در صبح چهارشنبه به طور رسمی اعلام می شد. یوونتوس در اوایل دهه 1960 تلاش کرد تا از قضاوت کونچتو لو بلو داور بزرگ ایتالیایی برای مسابقات خود جلوگیری به عمل آورد اما طرح شکایت در دادگاه و اعتراض داورها موجب عقب نشینی یوونتوس شد. پس از جنجال های بزرگ طی دو فصل پیاپی در سال های 1981 و 1982، سیستم انتخاب داورها از طریق قرعه کشی عمومی صورت گرفت. جالب این که کمترین اتفاقات مشکوک داوری پس از اجرای این سیستم رخ داده و تیم کوچکی همچون ورونا نیز در همین زمان فاتح اسکودتو شد. بسیاری از کارشناس های فوتبال ایتالیا معتقدند که ارتباط مستقیمی بین قهرمانی ورونا و سیستم انتخاب داورها از طریق قرعه کشی وجود داشت.

هلاس ورونا فاتح اسکودتو (85-1984)

سیستم قرعه کشی پس از اعتراض باشگاه های بزرگ، بسیار زود برچیده شده و جای خود را به یک کمیته انتخاب داورها تا اواخر دهه 1990 داد. سپس سیستم مدرن تر قرعه کشی تحت عنوان «قرعه تحت کنترل» اجرایی گردید. در این نوع قرعه برای انتخاب داور مسابقات، ابتدا داورها به دو گروه بین المللی و غیر بین المللی تقسیم شده و قرعه داور مربوط به مسابقات تیم های بزرگ را از جمع داورهای بین المللی بر می داشتند. سیستم قرعه کشی در فصل 05-2004 مورد اعتراض کلیه باشگاه های ایتالیایی قرار گرفت تا این که در جولای 2005، قرعه کشی را لغو و مجدداً انتخاب داورها صورت گرفت و تنها یک نفر یعنی مائوریتزیو ماتیی داور بازنشسته، وظیفه این انتخاب را بر عهده داشت.

در سال 2006، ارتباط بین موجی با دو شخص مؤثر دیگر در انتخاب داورها یعنی برگامو و پایرتو در پرونده رسوایی «کالچوپولی» یا «موجی پولی» فاش شد. بر اساس برخی اسناد و شنودها، اگر چه یوونتوس در انتخاب داور تأثیر گذار بود اما این رسوایی ها فقط منحصر به یوونتوس نشد و رد پای بسیاری از باشگاه های دیگر نیز بر جای ماند. داورهای ایتالیایی در برخی موارد، خواسته یا نا خواسته به نفع تیم های بزرگ سوت زدند و البته، گاهی نیز بر خلاف جریان آب شنا کرده که عواقب چندان خوبی برای آنها نداشت. پاپارستا داور مشهور ایتالیایی در نوامبر 2004 یک ضربه پنالتی مسلم را به سود یوونتوس نگرفت و بیانکونری در آن مسابقه با نتیجه 2-1 شکست خورد. در پایان بازی، پاپارستا در رختکن خود محبوس و لوچانو موجی به دلیل اقدام به عمل مشابه آدم ربایی، جریمه شد.

مسابقه جنجالی رجینا-یوونتوس (05-2004)

کالچو، داستان فوتبال ایتالیا ادامه دارد...

4464