گزارش تسنیم/ آماری عجیب از قلع‌وقمع تیم‌های ایرانی؛ ۱۸ باشگاه در ۱۲ فصل/ وقتی فوتبال دوست نداریم!

پایگاه خبری فوتبالی- انحلال و یا ناکامی بزرگ برای ۱۸ تیم باریشه و قدیمی تنها در ۱۲ فصل نشان از عمق فاجعه‌ای می‌دهد که علیه روحِ فوتبال در ایران در حال رقم خوردن است.

این مقدمه‌‌ای بود برای پرداختن به آنچه در فوتبال ایران در حال رخ دادن است، روندی که نشان می‌دهد افول باشگاه‌های قدیمی و پیدایش باشگاه‌های جدید به یک چرخه‌ همیشگی تبدیل شده است و در سال‌های اخیر با سرعت بیشتری به حرکتش ادامه می‌دهد. طبیعتاً در هر تغییر و به‌روز‌رسانی نکات مثبت و منفی زیادی نهفته است، اما باید دید؛ در این چرخه، تولد باشگاه‌های جدید فایده بیشتری دارد یا اینکه مرگ باشگاه‌های قدیمی بیشتر ضرر می‌رساند؟ کفه ترازو به‌سمت کدام طرف سنگینی می‌کند؟ و این‌که؛ آیا اساساً پیدایش باشگاه‌های نوپا لزوماً باید با انقراض باشگاه‌های قدیمی توأم شود؟

با نگاه به جداول رده‌بندی لیگ‌های معتبر اروپایی جای خالی تیم‌هایی احساس می‌شود که سال‌ها بخشی از تاریخ آن کشور را رقم زده‌اند و به‌عوض تیم‌هایی به چشم می‌آیند که شاید تنها در فوتبال معاصر از آنها نامی وجود داشته باشد. نکته‌ای که در این میان وجود دارد، این است که عموماً در کشور‌‌های صاحب‌نام، باشگاه‌های قدیمی و ریشه‌دار به‌طور کامل از صفحه روزگار محو نمی‌شوند و ممکن است به‌دلیل اُفت مقطعی در عملکرد در رده‌های پایین‌تر به حیات‌شان ادامه‌ دهند، مسئله‌ای که در فوتبال ایران تکرار نمی‌شود. نمونه‌های زیادی در ایران وجود دارد که تیم‌ها بعد از سقوط از لیگ برتر و لیگ دسته اول، مسیر بی‌بازگشتی را به‌سمت انحلال و یا به‌سوی لیگ‌های دسته سه و استانی طی می‌کنند، این یعنی تیم‌های ایرانی عموماً بعد از سقوط به چالهِ لیگ دسته اول به چاهِ انحلال یا دست و پا زدن در جنگ حیات و مرگ گرفتار می‌شوند.

در فصل جاری لیگ دسته اول فوتبال ایران، تیم‌های ماشین‌سازی تبریز و شاهین بوشهر که هر دو اخیراً در لیگ برتر حضور داشته‌اند و از تیم‌های باریشه و قدیمی به حساب می‌‌آیند، سقوط‌شان از لیگ دسته اول به دسته دوم قطعی شده است تا به‌بهانه این موضوع و البته نگرانی که از عاقبت این باشگاه‌های قدیمی و باریشه وجود دارد، گزارش را با بررسی 12 فصل گذشته فوتبال ایران ادامه دهیم. چه کنیم دیگر، مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد! با نگاهی به دهه گذشته فوتبال ایران، می‌توان دریافت که 18 تیم قدیمی، ریشه‌دار، لیگ برتری و عنوان‌دار در این مدت سرنوشت تلخی را بعد از سقوط از لیگ دسته اول داشته‌اند. تقریباً تمامی تیم‌های حاضر در این فهرست غزل خداحافظی را با عرصه فوتبال خوانده‌اند و یا اینکه در بهترین حالت، در لیگ دسته دوم، سوم و یا سطح استانی در حال دست و پا زدن هستند.

(سال فصلی که پیش از نام تیم‌ها آورده شده، دوره سقوط‌شان به لیگ دسته اول و یا تاریخ واگذاری و انحلال است)

منحل و انتقال امتیاز به یک تیم محلی89-90پیام مشهدبعد از چند مرحله حضور در لیگ دسته سوم و انحلال برای آخرین بار 10 سال پیش این تیم در لیگ دسته یک حضور داشته است.حضور در لیگ دسته دوم90-91برق شیرازقهرمان جام حذفی بعد از سال‌ها حضور در سطح اول فوتبال ایران چندین سال در لیگ دسته سوم حضور داشت.منحل91-92استیل‌آذیناف‌سی هالیوود ایران که امتیاز تیم قدیمی اکباتان را خریداری کرده بود بعد از حضور کوتاه‌مدت در سطح اول فوتبال ایران با 12ـ امتیاز به لیگ دسته دوم راه پیدا کرد.منحل92-93گهر درودتنها تیم لرستانی در لیگ برتر بعد از مدتی در دسته‌های پایین‌تر فعالیت کرد.منحل92-93ابومسلم مشهدقدیمی‌ترین تیم خراسان بعد از اینکه به دو شاخه تبدیل شد به لیگ دسته دوم سقوط کرد.منحل94-95داماش گیلانپگاه گیلان سابق بعد از سال‌ها بلاتکلیفی در قوه قضاییه هیچ‌وقت به سطح اول فوتبال بازنگشت.حضور در لیگ دسته سوم94-95پاسپاس اصلی که در تهران فعالیت می‌کرد و قهرمان آسیا بود رسماً دیگر وجود خارجی ندارد ولی نسخه همدانی آن سال‌ها در لیگ‌های دسته دو و سه حیات کم‌جانش را حفظ کرده است.حضور در لیگ دسته دوم94-95آلومینیوم هرمزگانتیم 16ساله جنوبی با وجود حضور یک‌فصله در لیگ برتر هیچ وقت نتوانست به موقعیت قبلی‌اش حتی نزدیک شود.منحل و انتقال امتیاز به یک تیم محلی94-95شیرین‌فراز کرمانشاهبعد از یک فصل حضور پرحاشیه در لیگ برتر در ادامه راه سقوط و ناکامی را پیش گرفت.منحل و انتقال امتیاز به استقلال جنوب تهران

95-96استقلال اهوازاین تیم به‌همراه خود بخش بزرگی از تاریخ فوتبال خوزستان را به سطح لیگ دسته سوم و لیگ استانی برد.منحل96-97راه‌آهناین تیم با قدمت 90 سال بعد از عدم‌شرکت در مسابقات لیگ دسته اول به دسته سه سقوط کرد.منحل96-97صباقهرمان جام حذفی و سوپرجام ایران که سه بار تجربه حضور در آسیا را داشت بعد از انتقال به قم کارش به دسته سوم و لیگ استانی رسید.منحل96-97ایران‌جوان بوشهراین باشگاه یکی از قدیمی‌ترین تیم‌های ایران به حساب می‌آید که افتخار استعدادیابی و تربیت مهدی طارمی ستاره ایرانی فوتبال اروپا را در کارنامه دارد.سقوط به لیگ دسته سوم97-98نفت تهراناین تیم دو سال بعد از اینکه به مرحله یک‌چهارم لیگ قهرمانان آسیا راه پیدا کرد به‌دلیل عدم شرکت در مسابقات لیگ دسته اول به دسته سه تنزل یافت.منحل98-99سپیدرود رشتعمر حضور این تیم در لیگ برتر بعد از دهه‌ها تلاش دوام چندانی نداشت و در فاصله یک فصل سر از لیگ دسته دوم درآورد.حضور در لیگ دسته دوم98-99خونه به خونهنایب‌قهرمان جام حذفی فوتبال ایران بعد از گذشت 10 سال از عمر تأسیسش نام و نشانی از گذشته ندارد.منحل و انتقال امتیاز به رایکا بابل98-99شهرداری تبریزبعد از دو فصل حضور در لیگ برتر کارش به لیگ دسته دوم کشیده شد.منحل و انتقال به علم و ادب تبریز99-1400 چوکای تالشیکی از پرهوادار‌ترین تیم‌های خطه شمال که پیش از ایجاد لیگ برتر، یکی از تیم‌های حاضر در سطح اول فوتبال ایران بوده و مدت‌هاست موفق به بازگشت به آن دوره  نشده است.حضور در لیگ دسته دومعلاوه بر این در سال‌های قبل‌تر و در دهه‌های  70 و 80 می‌توان نمونه‌های دیگری از تیم‌های باریشه‌ پیدا کرد که سابقه سال‌ها حضور در سطح اول فوتبال ایران را داشته‌اند، ولی به سرنوشت تیم‌هایی که در بالا اشاره شد، دچار شدند. هما، آرارات، پلی‌اکریل اصفهان، بهمن کرج، وحدت ساری، بانک تجارت، بانک ملی، نفت قائم‌شهر، جنوب اهواز و حتی شهید قندی‌ یزد از جمله این تیم‌ها هستند. روند تلخ حذف تیم‌های باریشه از سطح اول فوتبال ایران خیلی وقت است به یک عادت و یا بهتر است بگوییم به یک بدعت شوم تبدیل شده است، که در این روند می‌توان ردپای خصوصی‌سازی غیراصولی و البته دخالت‌های دولتی در سربه‌نیست شدن بسیار از باشگاه‌های قدیمی را به‌خوبی مشاهده کرد، آن‌هم در حالی که کشور‌های عربی و خیلی از جاهای دیگر به هر قیمتی حاضرند به فوتبال عموماً بدون استقبال‌شان روح ببخشند، اما در ایران ما روح را از تن تیم‌هایی خارج می‌کنیم که جماعتی با موفقیت آن شاد می‌شوند و با ناکامی‌اش گریه می‌کنند.

در همین رابطه هومن افاضلی کارشناس فوتبال ایران با اشاره به سقوط ماشین‌سازی و شاهین شهرداری بوشهر به لیگ دسته دوم اظهار داشت: به‌نظرم می‌رسد مقداری در استان‌ها در انتخاب افراد به‌عنوان مالک و اسپانسر تیم‌ها سهل‌انگاری می‌شود و بیشتر کار در فضای بده‌وبستان قرار می‌گیرد. به‌جای اینکه افرادی به فوتبال ورود کنند که دردی از تیم‌های پرهوادار و قدیمی دوا کنند، آدم‌هایی به مسند اداره این باشگاه‌ها می‌رسند که شایستگی اداره‌اش را ندارند. ماشین‌سازی و شاهین تیم‌های بزرگ و باریشه‌ای هستند که طرفداران اصیلی دارند و باید برای حال‌وروز‌شان تأسف خورد.

مربی پیشین ماشین‌سازی اشاره کرد: رخ دادن این اتفاقات برای ماشین‌سازی با انتخاب مالکان و مدیران از ابتدا قابل پیش‌بینی بود و این جای تأسف دارد که یک باشگاه با این سرمایه اجتماعی به این راحتی نابود می‌شود. شاهین نیز جزو تیم‌های قدیمی و اصیل فوتبال ایران است. من در بوشهر کار کردم و شناخت خوبی از اداره فوتبال در این استان دارم. به‌خوبی می‌دانم چقدر این تیم آنجا اعتبار دارد، ولی به‌نظر می‌رسد مسئولان خیلی علاقه‌مند هستند که شاهین سقوط کند.

افاضلی درباره اینکه دلیل اصلی چرخه نابودی باشگاه‌های ریشه‌دار و قدیمی چه مسئله‌ای است، تصریح کرد: واقعیت این است که زمانی مسئولان فوتبال را دوست داشتند و فکر می‌کردند حضور فوتبال هم برای خودشان و هم برای مردم خوب است، ولی الآن انگار مسئولان فوتبال را به‌دلیل مشکلات اقتصادی و حاشیه‌هایی که می‌تواند برای‌شان ایجاد کند، دوست ندارند. در آن سو مدیرانی برای فوتبال تصمیم‌گیری می‌کنند که ورزشی نیستند و فجایع دیگری در دل باشگاه‌ها رقم می‌خورد. اگر یک فرد ورزشی باشد، هیچ وقت حاضر نمی‌شود یک پایگاه قدیمی ورزش را تعطیل کند. به پروسه انتقال پاس از تهران به همدان دقت کنید؛ اگر تصمیم‌گیرنده یک فرد ورزشی بود، قطعاً اجازه رخ دادن این اتفاق تلخ را نمی‌داد.

4154